J.W. Borejsza, Piękny wiek XIX (fragm.)

 Piękny wiek XIX autorstwa profesora Jerzego Borejszy to ceniony podręcznik do historii XIX wieku. Jest to zbiór esejów – dłuższych i krótszych – uszeregowanych ze względu na tematykę w sposób chronologiczny. Pracę prof. Borejszy można podzielić na dwie części. Pierwsza – większa – to eseje dotyczące sprawy polskiej ułożone w taki sposób, aby mogły one prezentować spójną ciągłość historyczną. Wiele z nich autor poświęcił historii Polski i jej miejscu w dziewiętnastowiecznej Europie. Można poznać dzieje emigracji politycznych po kolejnych powstaniach narodowych, koleje życia takich postaci jak Mazzini czy Garibaldi, emigracyjne losy Adama Mickiewicza czy działalność polityczną „niekoronowanego króla Polski”, księcia Adama Jerzego Czartoryskiego. Druga część to teksty podsumowujące i uogólniające – rozprawiające się z dziejami z pewnej perspektywy i w szerszym ujęciu. Oddzielnym typem są tutaj esej, które mają charakter biograficzny.